Bazı insanlar, onları çok az görmüs olsanız bile üzerinizde bir etki bırakır. Vincenzo Sanzoni de o insanlardan biriydi. Ben henüz çok gençken aramızdan ayrıldı ama kendisini net bir sekilde hatırlıyorum. Vincentzo’nun hikayesini o öldükten yıllar sonra ögrendim. Kendisinden dinleyebilmeyi çok isterdim. Vincenzo Sanzoni : Bir Savas Esiri
Vincenzo Sanzoni. Bu beyefendi, 14 yasıma kadar hayatımdaydı. Her Paskalya’da, her Noel’de ve her aile kutlamasında, en iyi takım elbisesi içinde, bizimleydi. Çok sessizdi. Kendisinden sadece birkaç kelime duyabilmistim. Fakat bana her baktıgında gülümserdi. Her seferinde bana aynı hediyeyi getirirdi : Sam fıstıklı çikolata … Kendisine hiçbir zaman hikayesini soramadım. Hiç evlenmemis. Uzun süre Istanbul’da yalnız yasamıs. Ne zaman evinden dısarı çıksa, takım elbisesine uygun sapkası hep kafasında olurdu. O öldükten sonra, bir kere rüyamda gördüm. Bir hayaletti ve bana korkmamamı söylüyordu. Bana rüyamda ölmüs tüm aile bireylerinin cennette iyi oldugunu söylüyordu. Onunla beraber annesi Aspasia’yı da rüyamda görmüstüm, o da bir hayalleti. Vincenzo hep taktıgı sapkasını kafasından çıkardı ve benim kafama koydu, ardından annesiyle birlikte cennete geri döndüler.
Yıllar sonra Vincenzo’nun hikayesini büyükannemden ögrendim. Edirne’de yasarlarken, onu Italya’ya liseye – belki de üniversite – göndermisler. O dönem, Ikinci Dünya Savası çıkmıs, ve Vincenzo bir arkadası ile beraber savasa katılmıstı, belki de katılmak zorunda kalmıstı. Italya’nın savas dönemindeki durumu biraz enteresan. 1943 yılından sonra, Italyan Direnisi ve Italyan Kraliyet Ordusu birlik olarak, Mihver Güçleri’ne karsı savasmıs fakat Italyan Sosyal Cumhuriyeti Mihver Güçleri ile birlikte savasmıstır.
​
Günler, aylar, yıllar geçmis ama Sanzoni ailesi Vincenzo’dan hiç mektup alamamıs. Artık öldügünü düsünmüsler hatta cenaze ritüellerini bile gerçeklestirmisler. Fakat birgün postacı (ismi Cemil) elinde mektuplarla gelmis. Sanzoni ailesi ölmeden önce yazdıgı mektuplar oldugunu düsünmüs.
​
Mektubu okumuslar, fakat o da ne !? : ‘ Yasıyorum, davalarımın bitmesini bekliyorum, Almanlar’a esir düstüm’ … Sanzoni ailesinin en mutlu günü olmus o gün, öldü sandıkları ogulları hayattaymıs. Büyükannemin anlattıgına göre, bu haberi getiren postacı Cemil'e, sükranlarını sunmak için bir sürü hediye vermisler.
Büyükannem Cusepina, Ikinci Dünya Savası’nın detaylarını bilmiyordu. Arastırdıgımıza göre , Italyanlar’ın Almanlar’a esir düsmesinin sebebi, 3 Eylül 1943 yılında imzalanan Cassibile Ateskesi idi. Birçok Italyan asker ve memur, Almanlar’ın yanında yer alması için zorlandırılmıs ve reddedenler Almanya’da esir kamplarına gönderilmistir.
Bu esir düsen askerlere, Italyan Askeri Enterneleri adı verilmistir. 2.000.000 Italyan askerin 1.007.000’i Almanlar tarafından esir alınmıstır. Verilere göre, bu askerlerin 196.000’i kaçabilmistir. Kalan 810.000 asker içerisinden, 13.000’i Yunan adalarından kamplara götürülürken yolda ölmüstür. 94.000’i Almanlar tarafında yer almayı kabul etmistir.
Geriye kalan 710.000 Italyan askeri, savas esiri olarak Alman esir kamplarına gönderilmistir. 1944 baharında, 103.00 Italyan askeri, Almanya veya Italya Sosyal Cumhuriyeti tarafında savasmayı kabul etmistir. Toplam 600.000 - 650.000 asker ise Almanlar’ın önerisini reddetmistir. ( https://en.wikipedia.org/wiki/Italian_military_internees )
Vincentzo Sanzoni, savas ve tutsaklıgı süresince hayatta kaldıgı için sanslıydı. Belki de sessiz bir adam olusu, o günlerden kalma bir mirastı... Huzur içinde yat Vincenzo…
​
Yazan : 2mi3, Temmuz 2018
​
Kaynakça :
1-) https://en.wikipedia.org/wiki/Italian_military_internees
