Aile yadigarlarının hikayesi manevi degeri yüksek objelerle devam ediyor. Daha evvel sizlerle Fransa'dan hediyelikleri, Stavros'un konser programını, Arpine Herliyan'ın kartını ve Ashen'in iskambil kagıtlarını paylasmıstık. Simdi ise, 1910'lardan bir Türk kahvesi fincanını, 1920'lerden gümüs kasıkları, 1950'lerden gondol seklinde bir brosu ve 1960'lardan Plastiskop adı verilen bir oyuncagı anlatacagız.
1910'lar, Sofia'nın Türk Kahvesi Fincanı:
Gelin hepberaber 1910'lu yıllara dönelim. Burada bir oyuncak gibi görünen, normal bir fincandan çok daha küçük porselen bir Türk kahvesi fincanı görmektesiniz. Bu küçük fincanın ve tabagının üzerinde bir aileyi tasvir eden çizimler mevcut ve bu çizimler oldukça detaylı. Fincan üzerinde çocuklarıyla aksam yemegi yiyen bir aileyi görmekteyiz. Baba boynuna bagladıgı mendili ile ortada, iki çocugu onun yanında oturmus ve bir baska çocuk ise sandalyenin üzerine çıkmıs ve bir seyler anlatmaya çalısıyor. Anne ise yere oturmus dördüncü bir çocuga yardımcı oluyor. Arkalarındaki dolap, perdeleri ile pencereler, masa üzerindeki limonatalar, hepsi de bu çizimdeki detaylar... Gelin tabagın üzerindeki çizime bakalım, burada da ailenin gün içindeki bir baska zamanı resmedilmis. Burada onları ögle yemegi vakti, annelerini servis yaparken ve üç çocugu da yemek yemege hazırlanırken görmekteyiz. Koltuk, halı ve masa örtüsü bu çizimin detaylarından... Bütün bu çizimler sadece 4x6cm'lik küçük bir alana resmedilmis.
Bu küçük porselen fincan aslında Sofia'nın babası Nicholas Çakıroglu'na aitti. Bu yüzden 1910'lu yıllara tarihledik ama tahmin edilenden daha eski de olabilir. Bildiğimiz üzere, Sofia ilk kahvesini bu fincandan içmis ve zamanla bu bir gelenege dönüserek her yeni aile üyesi, yeterli yasa geldiginde, ilk kahvesini bu fincandan içmis. Sofia Çakıroglu, Andonia Koskeri, Theodora Koulurgioti ve Dimitri Vafiadis; tüm farklı nesilden bu aile üyeleri ilk kahvelerini bu fincandan deneyimlemis. Bu durum bir gelenek halini aldıgı için, fincan tekrar kullanılmak üzere yeni nesillerin gelmesini beklemektedir.
1920'ler, Kiryaki'nin Gümüs Kaşıkları:
Hepimiz evlerimize gelen misafirlere, tatlı, çikolata veya seker ikram ederiz. Birçok evde gelen misafirler için hazır bir çikolata veya seker kutusu mutlaka bulunur. Bu durum, misafiri iyi agırlamanın öneminden dolayı bir gelenek haline gelmiştir. Aile büyüklerimizden ögrendigimiz üzere, eskiden marmelat ve reçeller de misafire ikram edilen tatlılar arasındaymıs ve hatta bu ikramlar için özel aksesuarlar da varmıs.
Bu bölümde sizlerle Kiryaki Akasi'nin, 1920'li yıllardan kalma ve sadece misafirler için kullanılmıs olan gümüş kasıklarını paylasıyoruz. Sofia'nın - Kiryaki'nin kızı- anılarına göre, bir tepsi içerisinde bir kase marmelat, bir bardak su ve bu kasıklar misafirlere tutulurmus. Her misafir bir kasık alır, marmelattan yer ve kasıgı su dolu bardagın içine bırakırmıs. Yıllar geçti ve bu gelenek yerini baska ikramlara bıraktı tabii. Bu kasıklar daha sonra hiç kullanılmamıs fakat aile yadigarları vitrininde yerini almıstır.
1950'ler, Giuseppina'nın Gondol Seklinde Brosu:
Aile yadigarlarımızın hikayesine, Aleko Vafiadis tarafından bir Italyan kıza, Giuseppina Sanzoni'ye hediye edilen, Italya'dan bir bros ile devam ediyoruz. Giuseppina'nın anılarına göre bu bros, Aleko'nun 1950'li yıllarda Avrupa'ya yaptıgı seyahatten, Italya'dan alınmıstır. Bros, altın renginde, üzeri taslarla bezenmis ve bir Venedik gondolu seklindedir. Gondolun kürekçisi bile bu bros üzerinde görülebilir.
Bu brosu aile yadigarlarımız içerisinde degerli kılan ardındaki sevgi dolu hikayesidir. Gelin size Giuseppina'nın bize anlattıgı bu hikayeden bahsedelim. Aleko esi Giuseppina ile 1955 yılında tanısmıstı. Onunla yüzyüze tanısmadan evvel hakkında tek bildigi, Edirne Karaagaç'ta dogmuş bir Italyan kızı olduguydu.
Sanzoni ve Vafiadis aileleri çocuklarının evliligini konuşmak üzere ilk tanıstıklarında, bu evliligin olmayacagı yönünde bir karar almıslardı. Fakat bu karar Aleko'yu üzmüstü ve birkaç hafta sonra trene binip, Giuseppina ve ailesiyle konusmak üzere Edirne'ye gitmisti. Bu ziyaretinde Sanzoni ailesini ikna edebilmis ve birgün sonra tren biletlerini ayarlayıp Giuseppina ve annesi Aspasia'yla Istanbul'a gelmisti. Bu tren yolculugu sırasında, Aleko elini cebine götürmüs ve bu brosu çıkartıp, Giuseppina'ya evlilik teklifini kabul ettigi için hediye etmisti. Aleko'nun bir Italyan ile evlenecegini tahmin bile etmedigi bir dönemde, Italya'dan aldıgı bu brosun, hayatı boyunca Italya'yı hiç görmemis bir Italyan kıza hediye edilmis olması ise çok güzel bir tesadüf. Yaklaşık 70 yıldır, bu bros onların asklarının ve evliliklerinin bir sembolüdür.
1960'lar, Plastiskop TV Oyuncak:
Yazımızın sonuna, Almanya'dan ilginç bir oyuncak ile geldik. Bu, altındaki tusa basarak içerisindeki fotografları görebildiginiz, küçük, retro bir TV görünüsüne sahip bir oyuncak. Oyuncagın markası ise bugün hala faal olan Plastiskop. Plastiskop'un websayfasındaki bilgiye göre, Plastiskop oyuncak modellerinin 1953 yılında patenti alınmıs ve bu oyuncaklar 1950'li ve 1960'lı yılların klasik hediyelik esyası haline gelmis. Bu oyuncakların hepsi el yapımı olup, Kuzey Bavyera bölgesinde üretilmektedirler.
Aile yadigarlarımız içerisindeki Plastiskop modelinin üzerinde, Federal Bahçecilik Fuarı 1967 anlamına gelen 'Búndesgártenschau1967' yazmaktadır. Búndesgártenschau, Almanya'da iki yılda bir düzenlenen bir federal bahçecilik fuarıdır. Aynı zamanda çevre düzenlemesi gibi konuları da kapsar. Farklı sehirlerde yapılan fuar, iki yıllık bir döngüde gerçeklesir. Yüksek ihtimalle arsivimizdeki bu oyuncak bu fuardan alınmıstır. Ancak bildigimiz üzere, 1960'lı yıllarda ailemizden kimse Almanya'ya gezmeye gitmemistir. Çok yüksek ihtimalle bu Vafiadis ailesine, Giuseppina Sanzoni'nin evlenerek Almanya'ya yerlesen kardesi tarafından gönderilmistir.
Asagıda sizlerle, kendi lensinden kameramızla çektigimiz Plastiskop'un içinden birkaç fotograf örnegini paylasıyoruz. Parklar, bulvarlar, çiçekler, zürafalar bu fotografların bir kısmının içerigini olusturmaktadır. Vafiadis kardeslerin oyuncaklarından biri olan bu küçük oyuncak, 80'li yıllarda da Dimitri Vafiadis tarafından Giuseppina'yı her ziyaretinde çok fazla oynanmıstır.
Bu yazımızda sizlerle dört farklı aile yadigarımızın hikayesini paylastık. Diger esyalar hakkında detaylı bilgilere önceki yazılarımızdan ulasabilirsiniz. Farklı eski esyaların hikayelerini, 'Aile Yadigarlarını Korumak' başlıgı altında sizlerle paylasmaya devam edecegiz.
Diger aile yadigarlarını Aile Yadigarları: Galeri kısmında inceleyebilirsiniz.
Yazan : 2mi3, Haziran 2021