Arabalar Vafiadis ailesi erkekleri için her zaman bir tutku olmustur. Diyebiliriz ki bu arabalar, bu büyük çocukların degerli oyuncaklarıydılar. Aile arsivindeki fotograflar ve anlatılan hikayelerden ailenin 1940'lı yıllardan itibaren araba sahibi oldugunu anlayabiliyoruz. Dodge, Ford, Studebaker, Opel, Anadol ve daha birçok model ailenin yasantısında onlara eslik etmistir. Bu yazımızda sizlerle 1940-1980 yılları arasında ailenin kullandıgı arabaları, fotografları, anıları ve detaylarıyla paylasacagız.
Amerikan'dan Polonya Arabaları'na 1940-1960'lar
Amerikan arabaları her zaman Hurmuzios, Aleko ve Stavros Vafiadis'in favorisi olmustur. Bu arabalar çok genis bir yapıda, estetik bir görünüse sahip olup, motor sesi bile ilgisi olan insana güzel gelir. Uzun yıllar boyunca Vafiadis ailesi Amerikan arabaları kullanmış, fakat daha sonra belirsiz nedenlerden ötürü Leh, Fransız ve Türk modellerine yönelmislerdir. Gelin 1947 model Dodge ile baslayalım ve diger modellerle devam edelim.
1947 Dodge D24 Sedan (IST 6362) :
Vafiadis ailesinin ilk arabası, arsivdeki fotograflar ve hatıralara göre, bir 1947 model Dodge D24 Sedan'dır. Dodge, 1900 yılında iki kardes Horace E. Dodge ve John F. Dodge tarafından kurulan ve 1928 yılında Chrysler tarafından satın alınan bir Amerikan otomobil markasıdır. Dodge, Plymouth'un üzerinde orta fiyatlı bir marka olarak Chrysler ile varlıgını sürdürmüstür.
Hurmuzios Vafiadis ilk arabasını aldıgında bir ehliyeti yoktu ve hatta nasıl kullanacagını da bilmiyordu. Fakat bu onun için bir problem degildi, Kasımpaşa'lı Pepe İsmail ( pepe kekemelik problemi yaşayanlar için kullanılan bir takma isim) adında bir şoför tutmuştu kendine.
Asagıda sizlerle Aleko Vafiadis'in 1947 model Dodge D24 Sedan ile birlikte, Kefeliköy'de yaşadıkları evin önünde çektirdigi bir fotografını paylaşıyoruz. Plakaya dikkatle bakınız, IST 6362. Bu plaka Türkiye'de 1962 yılından evvel kullanılan araba plakalarına bir örnektir. 1962 Kasım ayında yeni bir düzenleme gelmis ve plakalar günümüzdeki halini almıstır.
Aleko Vafiadis ve 1947 Dodge D24, Kefelikoy
Vafiadis ailesinin bu 1947 model Dodge ile çok fazla anısı vardı. Aylarca Avrupa'yı bu arabayla gezmislerdi. Lütfen aşagıda, Sandalyeciler Sokak'ta Aleko, amcası Minas ve arkadaşlarıyla çekilen fotografa bakınız. Aracın önüne sabitlenmis, gezdikleri ülkelerden alınmıs farklı armaları göreceksiniz.
Aleko Vafiadis, arkadasları ve 1947 Dodge D24, Sandalyeciler Sokak
1952 Dodge Coronet Sierra Station, 1952 Studebaker, 1955 Ford Station (34 KA 831) :
Yıllar geçmis, Hurmuzios ve oglu Aleko arabayı degistirmeye karar vermisti ama markayı degil. Görünen o ki Dodge'tan memnun kalmıslardı. Belki de büyüyen aile için büyük bir arabaya ihtiyaçları vardı. Bu araba hakkında çok az bilgiye sahibiz, ama bununla da Avrupa'ya gittiklerini biliyoruz. Aşagıda sizlerle bu arabayla çekilmiş arsivimizdeki tek fotografı paylasıyoruz.
Vafiadis Ailesi ve 1952 Dodge Coronet Sierra Station, Kartal
Dodge Station'ın ardından, Aleko Vafiadis bir başka Amerikan markası olan, 1952 model bir Studebaker almıstı, fakat bu arabayı çok kısa bir süre kullanmıştı. Maalesef bu arabayla ilgili ne bir fotograf ne de bir anı mevcuttur. Bu arabanın ardından ise 34 KA 831 plakalı bir 1955 Ford Station alınmıs, fakat bu arabaya da dair tek bildigimiz yesil beyaz renkte oldugudur.
1960 Warszawa 201 F Kombi (34 DT 881) :
Vafiadis ailesinin kullandıgı bütün Amerikan arabalarının ardından, günün birinde Aleko Vafiadis yeni bir araba alıp enteresan bir markaya geçmisti. Bu FSO Warszawa diye Polonyalı bir markaydı ve arabanın modeli 1960 201 F Kombi olarak geçiyordu. FSO Warszawa, 1951–1973 yılları arasında II. Dünya Savaşı'ndan sonra Polonya'nın Varşova kentindeki FSO fabrikasında üretilen yeni tasarlanmış ilk otomobildi. Araba ismini Varşova (Warszawa) şehrinden almıştır. Bu arabalar çok agırdı ve yüksek yakıt tüketimine sahiplerdi. Taksi, polis arabası ve ambulans olarak kullanılan birçok Warszawa modeli vardı.
34 DT 881 plakalı bu araç Bursa'dan satın alınmıştı. Bildiğimiz üzere Aleko, 1955 Ford Station'ı burada satmıs ve bu Warszawa'yı almıştı. Bu arabayla ilgili enteresan olan bu araçların orjinalinde 2 kapılı oldugudur. Fakat Bursa'da bu araçlar modifiye edilerek 3 veya 4 kapılı hale getirilip dolmuş olarak kullanılıyordu. Aleko Vafiadis'in 1960 model Warszawa'sı 3 kapılı olarak Bursa'da modifiye edilmişti. 1960 Warszawa 201 F Kombi Vafiadis ailesi tarafından çok uzun yıllar kullanılmış ve bu arabayla Türkiye içerisinde çok fazla seyahat etmişlerdi. Stavros Vafiadis'in anılarında bahsettigi üzere, toplam 8 kişi bu aracın içerisinde, komşuları Nektar ve Hrant Kazancıyan ile, birçok yeri gezmişlerdir.
Aşağıda sizlerle bu arabanın Vafiadis ailesi ve komşularıyla çekilmiş bir fotografını paylaşıyoruz.
Vafiadis Ailesi ve 1960 Warszawa 201 F Kombi
Amerikan'a dönüş...1960-1970'ler
Polonya arabasından sonra, Aleko tekrar Amerikan modellerine dönmüştü. Bir Ford ve bir Chevrolet sürmüştü, fakat bunlar hayatında kullandıgı son iki Amerikan arabalarıydı...
1954 Ford (34 FD 323) :
Aleko, Warszawa marka arabasını sattıktan sonra tekrar bir Amerikan modeline dönmüstü. Bu sefer bu araba 1954 model bir Ford idi ve plakası 34 FD 323'tü. Bu arabanın renklerini, oglunun anılarından ögrendik, ördek başı yeşil ve beyaz. Sizlerle burada bu arabayla Gelibolu'da çekilmiş bir fotografı paylaşıyoruz. Aleko arabasıyla poz vermis ve dikkatli bakarsanız araba içerisinde eşi Giuseppina Sanzoni ve diger akrabalarını görebilirsiniz.
Aleko Vafiadis ve 1954 Ford, Gelibolu
1952 Chevrolet (34 AP 125) :
Aleko Vafiadis'in bahsettiğimiz arabalara sahip olduğu dönem içerisinde bir de 1952 model, 34 AP 125 plakalı bir Chevrolet'si de vardı. Bu kişisel bir araç değildi, mavi renkli, Muzaffer isminde bir şoförün çalıştığı taksiydi. Aile bu arabayı sattıktan sonra, Muzaffer ünlü Türk işadamı Vehbi Koç ve eşi Sadberk Hanım'ın özel şoförü olmuştu. Stavros Vafiadis'in anılarına göre, Muzaffer ve karısı o dönem, bugün Sadberk Hanım Müzesi olarak bilinen Azaryan Yalısı'nın bahçesinde küçük bir evde yaşamışlar.
Aşağıda sizlerle bu arabanın arşivimizdeki tek fotoğrafını paylaşıyoruz. Arabanın yan kısmındaki dama desenleri bu aracın bir taksi olduğunu göstermektedir. Görünen o ki bu araç şahsi araba olarak da kullanılmış. Bu fotoğrafta Aleko ve eşi Giuseppina'yı Alexandroupoli'den akrabalarıyla görmektesiniz.
Aleko Vafiadis, akrabaları ve 1952 Chevrolet, Alexandroupoli
Fransız Arabaları, 1960'lar
Amerikan ve Polonya arabalarından sonra, şimdi sıra Vafiadis Ailesi'nin kullandığı Fransız arabalarına geldi. Opel, Peugeot ve Renault. Maalesef bu arabaların bir kısmının fotoğrafı yok ama sizlerle hikayelerini paylaşmak isteriz
1961 Opel Capitan :
1961 model Opel Capitan'ın hikayesi ailemizin anılarında çok kısa bir yer tutmaktadır. Aleko Vafiadis bu arabayı İstanbul'da, Zincirlikuyu'da bir galeriden satın almış. Fakat arabadan hiç memnun kalmamış ve 15 gün sonra elden çıkarmış. Açıkçası bu arabanın ailemizdeki tek hikayesi budur. Ne fotoğraf mevcut, ne de daha fazla bir anısı...
1965 Peugeot 404 (34 DR 534) :
Opel Capitan'ın ardından, Aleko Vafiadis bir başka Fransız markasına geçmişti. Bu sefer, 1965 model filiz yeşili renginde, 34 DR 534 plakalı bir Peugeot 404'tü bu araba. Bu arabayla da ilgili çok fazla anı var ama maalesef hiç fotoğrafı yok. Arabanın plakasına dikkat ettiniz mi? Bildiğimiz üzere 'DR', 'Doktor'un kısaltmasıdır. Bu araba önceden Amerikan Hastanesi'nin başhekimine aitmiş ve Aleko Vafiadis de bu arabayı kendisinden satın almış. Aleko'nun oğlu Stavros, ehliyetini 1975 yılında bu arabayla almış.
Aleko'nun ikiz çocuklarının da bu arabayla çok fazla anısı mevcut. Birgün Grigoris, Maslak'ta bu arabayla bir kaza yapmış. Araba, Dolapdere'de Murat Usta tarafından tamir edilmiş. Araba tam tamirden çıkmış ki, bu sefer de Grigoris'in ikizi Haris bir kaza yapmış. Araba tekrar Dolapdere'ye, Murat Usta'ya gelmiş fakat tamirden çıkar çıkmaz bu sefer Grigoris tekrar bir kaza geçirmiş. Tüm bu kazalardan sonra, Aleko arabayı Ortaköy'de Civatacı Levon diye birine satmıştır.
1974 Renault 12 (34 SF 676) & 1973 Renault 12 (34 PF 195) :
Opel ve Peugeot'nun ardından, Aleko Vafiadis farklı zamanlarda iki farklı Renault 12 kullanmıştı. Bunlardan biri 1974 model, beyaz renkli olup plakası 34 SF 676 ve diğeri ise 1973 model sütlü kahve renginde ve plakası 34 PF 195'di. Şanslıyız ki tüm Fransız modelleri içerisinde 1974 Renault 12'nin, Kurtuluş Akağalar Caddesi (Akarca Yokuşu) üzerinde, Stavros Vafiadis ile çekilmiş bir fotoğrafı mevcut.
Stavros Vafiadis ve1974 Renault 12, Kurtulus
Bu fotoğraf 1978 yılında, Stavros askerden Istanbul'a izne geldiğinde çekilmişti. Renault 12 ayrıca dönemin polis aracı modellerinden de biridir.
Fransız'dan Türk arabalarına, 1970-1980'ler...
Fransız arabalarının ardından, Vafiadis ailesi Anadol ve Murat 124 gibi Türk markalarını kullanmaya başlamıştı. Anadol, Türkiye'nin ilk yerli seri üretim binek araç markası olmuştur. İlk modeli Anadol A1 (1966–1975), 1961'deki talihsiz Devrim sedandan sonra çıkan ikinci Türk otomobiliydi. Anadol otomobilleri ve pick-up'lar 1966-1991 yılları arasında İstanbul'da Otosan Otomobil firması (Reliant FW5) Sanayii tarafından üretilmişti. Türkiye'de tasarlanan ve üretilen ilk otomobil Anadol olarak kabul edilir. Ancak Anadol'un tasarımı İngiliz Reliant tarafından yapılmış ve bu firmadan alınan lisans ile Otosan'da üretim yapılmıştır. Anadol'un şasisi, motoru ve şanzımanları Ford'dan temin edilmiştir. Anadol marka arabalar 1970'li yıllarda Türkiye'de çok ünlüydü. Murat 124 de bir Türk markası olarak bilinmektedir ama tam olarak öyle değildir. Bu arabalar, 1971 yılında TOFAŞ'ın Bursa fabrikasında Fiat 124 şasisine yerleştirilmiş ve Türkiye'de yabancı ruhsatla üretilen ilk otomobil olmuştur. Murat adı Fiat markasının Türkiye'ye uyarlanmasıdır. Koç Holding ve Fiat, bu isim değişikliğiyle Türk tüketicisine yerli bir otomobil sunumunu vurgulamak için yapılmıştır. Bu arabaların Türkiye'de çok popüler olmasıyla, Vafiadis ailesi de iki Anadol ve bir Murat 124 sahibi olmuştur.
1979 Anadol Station (34 L 4660) & 1972 Anadol (34 ZN 731) :
Vafiadis ailesi iki Anadol marka araba sahibi olmuştu. Bunlardan biri 1979 model, mavi beyaz renkte 34 L 4660 plakalı Anadol Station idi. Bu araba Aleko Vafiadis'e aitti. Maalesef bu arabanın bir fotoğrafı yoktur, detaylarını ise aile anılarından ortaya çıkardık.
Diğer Anadol ise 1972 model olup, 34 ZN 731 plakasına sahipti. Bu araç ise Stavros Vafiadis'e aitti. Aşağıda sizlerle bu arabanın bir fotoğrafını paylaşıyoruz.
Stavros Vafiadis ve1972 Anadol, Kurtulus
Burada Stavros'u, Kurtuluş Akağalar Caddesi (Akarca Yokuşu) üzerinde aracıyla birlikte görmektesiniz. Daha evvel paylaştığımız fotoğraf gibi, bu da Stavros'un askerden İstanbul'a izne geldiği gün çekilmiştir. Aslında bu iki fotoğraf da aynı gün çekilmiştir ve bu bize göstermektedir ki Aleko'ya ait bir Renault 12 varken, Stavros'un da Anadol'u varmış.
Konu dışı ama biraz bu fotoğraf hakkında konuşalım. Duvarda bir slogan görüyorsunuz ve 'Kurtuluşa kadar Savaş' yazıyor. Bu bize, sol ve sağ kesimler arasında politik problemlerden dolayı, Türkiye'nin 1978 yılındaki halini tekrar hatırlatmaktadır.
1976 Murat 124 (34 TE 245) :
Yazımızda sona doğru geldik. Sizlerle paylaşacağımız son araba 1976 model Murat 124. Bu bölümün başında da belirttiğimiz gibi, Murat Fiat markasının Türkiye'ye bir uyarlamasıydı. Bu arabalar Türkiye'de bir dönem çok popüler olup, günümüzde hala hayranları mevcuttur. Aleko Vafiadis'in de 1976 model, sütlü kahve renginde, 34 TE 245 plakalı bir Murat 124'ü vardı. Bu arabayı uzun yıllar kullanmıştı. Hatta 1984 yılında, Vafiadis ailesi hepberaber bu araç ile Imbros'a (Gökçeada) gitmişlerdi. Aşağıda sizlerle bu arabanın bir fotoğrafını paylaşmak isteriz. Bu renkli fotoğrafta, Stavros'un eşi Theodora Koulurgioti'yi araba ile poz verirken görmektesiniz.
Theodora Koılurgioti ve 1976 Murat 124
Bu arabaların dışında, zamanla, aile başka araba modellerini de kullanmıştır. Ama bahsettiklerimizle karşılaştırdığımızda hepsi modern modellerdi. Belki yıllar sonra ,80'li , 90'lı ve 2000'li yılların otomobilleriyle ve diğer aile üyelerinin arabalarıyla 'Kullandığımız Arabalar' makalesinin devamını sizlerle paylaşırız.
Daha fazla araba için 'Kullandığımız Arabalar- 1950s-60s' fotograf galerisini ziyaret edebilirsiniz.
Yazan: 2mi3, Mayıs 2021
Kaynakça: