Ailemiz hayvanları çok sevmis ve yasadıkları her dönemde farklı türlerden olsa bile hayatlarından eksik etmemislerdir. Köpekleri, atları, kusları, tavukları, ayıları, maymunları olmus ve hatta gorilleri. Evet, garip duyuluyor ama gorilleri… Bu yazıda sizlere ailemizin hayvan sevgisinden ve Ortaköy'deki bahçeden bahsedecegiz.
Daha evvel Aile Tarihi kısmında da belirtildigi gibi, Vafiadis ailesi son derece zengin bir aile olup, Hurmuzios Vafiadis toplum içerisinde son derece saygın bir yere sahipti. Küçük bir atölyede baslayan is hayatı, zamanla büyüyerek Hurmuzios’u zenginlestirmis ve Mahmutpasa’da yer alan Küçük Yeni Han’ı, Ortaköy’de büyük bir köskü ve Alman Koch’un Bahçesi olarak bilinen yeri satın almıstı. Oglu Aleko Ortaköy’deki bu evde dogmus ve sahip oldukları hayvanlarla ilgili birçok hikaye anlatmıstır. Bildigimiz kadarıyla bahçelerinde, bir ayı, iki goril, iki at, üçbin kadar tavuk, bes tavuskusu, ve farklı kusları vardı. Yandaki fotografta Aleko’yu bahçedeki kümesin içerisinde elinde beyaz bir güvercinle görmektesiniz.
Kümesi, köpekleri ve atları anlamak mümkün fakat gorillere ve ayıya sahip olmak gerçeküstü bir durum. Bugünlerde böyle bir bahçeye sahip olmak ve bu hayvanları bahçede tutmak neredeyse imkansız gibi…
Solda, 1927 tarihli bir Ortaköy haritası görmektesiniz. Siyah çember içine alınmıs bölge, Hurmuzios’un satin aldıgı Alman Koch’un Bahçesi’dir ve ayrıca köske çok yakındır. Kırmızı çember içerisinde ünlü Ortaköy Camii’ni bahçenin yerini daha iyi anlamak için referans alabilirsiniz.
Maalesef, Ortaköy’de çok büyük bir alan kaplamasına ragmen, Alman Koch’un Bahçesi ile ilgili pek bir bilgi yoktur. Biz de bu ismi aile büyüklerimizden duyduk ve sanslıyız ki bu eski haritada ‘Jardins de l'Horticulteur M.Koch' olarak yerini tespit edebildik. Efsanelerin gerçege dönüsmesi gerçekten çok güzel bir duygu…
Konumuza dönecek olursak, goril deyince aklınıza King Kong gelmesin. Fakat bilinmektedir ki, gorillerin boyu minimum 1.60m ve agırlıkları yaklasık 150 kg’dır. Goriller ile ilgili komik olan ise isimleridir : Hitler & Mussolini. O dönemi düsündügümüzde bu isimler muhtemelen komiklik olsun diye konulmustur diye düsünüyoruz.
Bu goriller, Ortaköy’deki bahçede bulunan evin girişinde, saglı sollu olmak üzere iki farklı kafeste duruyormus. Bu gorillerden bir tanesi Hurmuzios’un esi Ashen’i kıskanırmıs ve ona karsı ters davranırmıs. Bu noktadan sonra hikayenin akısı biraz üzücü. Günün birinde bahçıvan Seyfettin Efendi kafesleri temizlerken, kapısı açık kalan kafesten kaçan goril Ashen’e saldırmıs ve darp etmis. Ashen’i kurtarmak için gorili vurmak zorunda kalmıslar. Aile bu olaya çok üzülmüş fakat maalesef yapacak baska hiçbir sey yokmus. Eski zamanlar… simdi bir gorili kafeste evcil hayvan gibi tutmak imkansız, hatta bunun olmaması da gerekiyor, ama o dönem bu tarz hayvanlara sahip olmak bir prestij bir lüks göstergesiymis maalesef. Diger gorile ne oldugunu maalesef bilmiyoruz, belki bu olaydan sonra hayvanat bahçesine gönderilmis belki de ömrünün sonuna kadar orada yasamıstır.
Soldaki fotografta Aleko Vafiadis’i bahçıvan Seyfettin Efendi ile görmektesiniz
Bu gorillerin bir fotografı olsaydı gerçekten harika olurdu. Açıkçası Vafiadis ailesinin bu kadar çok fotografı varken, bir yerlerde bu gorillerin de fotografı olduğuna inanıyoruz. Arayısımız hala sürüyor.
Bahçede bulunan bir diger hayvan ise ayı. Maalesef geçmisten günümüze gelen bu hikayede ayının ismini bilmiyoruz.
Ayı bahçeye gorillerden sonra gelmis. Ilk baslarda her sey problemsiz ilerliyormus fakat günün birinde Vafiadis ailesine sinirlenen bir komsuları, gece bahçeye girip ayıdan ürküp kafasına kürekle vurup hayvanı bayıltmıs. Bu üzücü olaydan sonra zavallı ayı kör olmus. Aile bir süre bakımına devam etmis ama zorluklarından dolayı hayvanat bahçesine göndermisler.
Vafiadis ailesinin ayrıca bu bahçede iki atı varmıs : Melek ve Yıldız. Bu atların hikayesi ‘ Vafiadis : Efsaneler ve Hikayeler’ bölümünde anlatılmaktadır. Fakat kısaca bahsetmek gerekirse, Yıldız Hurmuzios’un, Melek ise Aleko’nun atıymıs. Melek bir görev için askeriyeden çagrılmış ve yıllar sonra Büyükada’da bulunmustur.
Simdiye kadar sizlere Ortaköy’de Alman Koch’un Bahçesi’nde yer alan hayvanlardan bahsettik. Fakat Vafiadis ailesinin Kefeliköy’deki evinde de farklı egzotik hayvanlar mevcutmus. Aile büyüklerimizin anlattıgına göre, bir maymun ve bir Jako papagan bu evin sakinlerinden olmus. Maymunun adı Çita'ymıs ve bir avuca sıgacak kadar küçük ve upuzun bir kuyruga sahipmis. Çita da tıpkı gorilin Ashen’i kıskandıgı gibi, Aleko’nun üvey kardeşi Eleni’yi hiç sevmezmis. Jako papağanın adı ise Mimi olup, konusabilen bir papaganmıs.
Çita’nın tasması geçmiş yıllara kadar aile yadigarları içerisindeydi fakat maalesef kayboldu. Keske elimizde olsaydı ve bu yadigarlar içerisinde sergileyebilseydik.
Vafiadis Ailesi, Kefeliköy ve Ortaköy’den ayrıldıktan sonra daha fazla egzotik hayvana bakmamıslar. Mevcut durumlarının kısıtlı imkanlarına ragmen, akvaryumları, kusları…vb. olmus. Ailenin yeni jenerasyonu hayvanları hala çok sever ve birçok aile üyesinin kedi, köpek ve kusları bulunmaktadır.
Yazan : 2mi3, Aralık 2018