Müzik; ritim, melodi ve uyum unsurları aracılıgıyla duygu, düsünce ve imgeleri ifade eden bir ses sanatıdır...Ve Vafiadis Ailesi içerisinde her zaman büyük bir rol oynamıstır. Sadece dinleyerek degil, enstrümanlar çalarak ve konserler vererek. Bu yazımızda sizlerle Vafiadis Ailesi'nin müzik ile deneyimini paylasırken ayrıca bize müzik yapmayı ögreten Arpine Herliyan ve Noemi Merdinyan gibi degerli isimleri de anacagız.
Müzik bir çok insanın hayatında önemli bir yere sahiptir. Genelde çalısırken, yürürken, spor yaparken, arkadaslarla otururken ve daha birçok yerde arka planda bir film müzigi gibi çalar. Fakat ailemizde müzigin rolü biraz daha farklıdır. Sadece dinlemekle kalmamış, ayrıca icra etmek de istemislerdir. Ailede anlatılan hikayelere baktıgımızda, birçok isim amatör veya profesyonel bir ÅŸekilde bir enstrümanla ilgilenmistir. Zamanla bu ilgi ailede bir gelenege dönüsmüs ve her kusak müzik ile ilgilenmeye baslamıstır.
Mıgırdic, Ashen'in kardeşi
Vafiadis Ailesi anılarını dinledigimizde, ögrendik ki, Ashen'in kardesi Mıgırdic profesyonel bir kemani imis. Istanbul ve Paris'te konserlerde çalmıs ve zamanla müzik dünyasında yer edinmis (Coskun Sabah*) birçok isme de egitim vermiÅŸ. Çocuklugu Ashen ve Mıgırdic ile beraber geçen Stavros'un da müzige ilgisi zamanla ortaya çıkmıs. 1963 yılında, 6 yasındayken, ailesi Stavros'a bir piyano almıs ve bununla birlikte süphesiz bir müzik egitimi de baÅŸlamıs.
Bu fotografta Stavros'u müzik ögretmeni Noemi Merdinyan ile birlikte piyano çalarken görmektesiniz. Noemi Merdinyan, Istanbul'da yasayan Ermeni asıllı bir müzik ögretmeni olup Stavros Vafiadis'in de ilk müzik ögretmenidir. Kendisi Vafiadis Ailesi'nin Sarıyer'deki evine gelir ve piyano dersleri burada olurmus. Maalesef Noemi Merdinyan hakkında çok az bilgiye sahibiz, fakat ismini sürekli efemera, kitap ve eski gazete arsivlerinde aramaktayız. Bu fotografta Stavros'un çaldıgı, baÅŸlangıç için olan Fransız yapımı bir piyanodur.
Stavros Vafiadis, Noemi Merdinyan ile birlikte
1969 yılında, Fransız üretimi piyano artık yeterli degildi ve aile Stavros'a yeni bir tane almaya karar vermisti. Bu sefer ikinci el, Alman üretimi F.Menzel S.59 marka bir piyano alınmıstı. Bu piyanonun mekanizması ve levhası asagıda gösterilmektedir. Ayrıca piyano içerisinde, 1970 yılında bakımını yapmıs olan firmanın mührü mevcuttur. Bu mühürde firma adı, sahibi ve adresi su sekilde yer almaktadır: ''AR PIYANO EVI, STAVRO ANDRIOGLU, Beyoglu Mis sokak içinde Hüseyinaga Sokagi No.7'
​
Seri numarası 8455 olan bu piyanonun maalesef üretim tarihi net olarak bilinmemektedir. Markası, bir diger piyano markası olan Wilhelm Menzel ile de benzerlik gösterdigi için kafa karıştırıcıdır. Fakat bildigimiz, birgün eve gelen bir piyano akortçusunun belirttigine göre bu piyanonun 100 yasının üzerinde oldugudur.
Menzel Piyano Detayları
Çocukluk döneminde Stavros, Sarıyer'deki evinde hergün piyano çalarmıs. Birgün, TRT'de ( Türkiye Radyo Televizyon ) çalısan komsuları merdivenleri çıkarken piyano seslerini duymus ve kapılarını çalarak TRT Çocuk Korosu'nda çalmak isteyip istemedigini sormus. Stavros heyecanlanmıs bu teklife ve süphesiz kabul etmis. Yetenek sınavlarını geçen Stavros, yaklasık 10 yıl boyunca TRT korosunda çalmıs. Bu koroyu Stavros ile birlikte, o dönem gazeteye çıkmıs asagıdaki bu fotografta görebilirsiniz.
TRT Çocuk Korosu - Bir Stüdyoda 80 Çocuk
Noemi Merdinyan'ın Pangaltı'da bir trafik kazasında gerçeklesen trajik ölümünün ardından, Stavros yeni bir müzik ögretmeni ile egitimine devam etmisti: Arpine Herliyan. Arpine Herliyan döneminde sanat camiasında iyi bilinen bir isimdi. Sadece bir müzisyen degil, ayrıca bir sair ve minyatür sanatçısıydı. 1913 yılında dünyaya gelen Arpine Herliyan, Prof. Stepan Papelyan tarafından egitilmis ve hayatını sanat ve edebiyata adamıstı.
​
Şişli Ermeni Mezarlıgı girisinde buldugumuz bir kitapta Arpine Herliyan'dan bahsedilmiştir. Kitaptaki yazıyı sizlerle oldugu gibi paylasmak isteriz.
Arpine Herliyan
Piyanist ve minyatür sanatçısı olan Arpine Herliyan, müteveffa rahip ve müellif Zarmayr Gözüryan'ın torunudur. Tüm yasamı boyunca kendini sanata ve edebiyata adadı, Prof.Stepan Papelyan'dan özel piyano dersleri alarak daha sonra kendisi de bir süre müzik ögretmenliÄŸi yaptı, çok sayıda yetenekli genç müzisyenler yetistirdi.
Aynı zamanda çok begenilen ve takdir edilen bir minyatür sanatçısı olan Arpine Herliyan'ın yapıtları birçok kez muhtelif tarihlerde sergilenmiÅŸ ve halkın begenisini kazanmıs, yerel ve yabancı basında kendisinden uzun uzun söz edilmistir.
Bu degerli sanatçı Ermeni basınında da bir süre hizmet vermiÅŸ, özellikle lisan alanında gösterdigi titizlikle herkesin dikkatini çekmiÅŸtir.
AÅŸagıda, 25.04.1966 tarihinde Milliyet Gazetesi'nde çıkan Arpine Herliyan ile ilgili haberi de görebilirsiniz.
Arpine Herliyan, Milliyet Gazetesi, 1966
Arpine Herliyan Tarlabası'nda yasıyor ve Stavros haftada bir düzenli olarak piyano dersleri için onu ziyaret ediyordu. Arpine'nin de destegiyle Stavros Getronagan Lisesi'nin 1970'li yıllarda düzenlemis oldugu konserde çalma sansına sahip olmustu. Bu konserin brosürünü 'Aile Yadigarları: Galeri' kısmında görebilir ve konser parça listesini Spotify'dan dinleyebilirsiniz.
​
1978 yılında, Stavros Vafiadis askerlik görevi için gittigi Erzurum'da, 9. Kolordu Subay Orduevi'nde 19 ay boyunca piyanist olarak görev almıstı. Daha evvel 'Vafiadis: Bir Zamanlar Askerdik...' yazısında da bahsettigimiz üzere buradaki mevcut piyano ile birçok zorluk yasamıştı. Mozart'ın, Chopin'in, Beethoven'in birçok partisyonlarını 5 oktavlık piyanoya göre adapte etmis ve burada çalabilecegi sarkıları kendi nota defterine islemisti. Fotografta Stavros'un kendi hazırladıgı bu nota defterinden iki sayfayı sizlerle paylasıyoruz.
Stavros Vafiadis'in kendi müzik defteri - 1970ler
Ailedeki müzik sevgisi sadece Mıgırdiç ve Stavros ile sınırlı kalmamıstır. Stavros'un babası ve ikiz kardeÅŸleri de müzikle uzun yıllar ugraÅŸmıs ve özellikle Bizans Ortodoks Kilise Müzigi'nde yeteneklerini göstermislerdir. Grigoris (Vafiadis) Daravanoglou alanında bilinen bir müzik ögretmeni olmustur.
​
Dünya degisiyor, zaman degisiyor, müzik degisiyor... Müzikle olan kendi deneyimimi, ailedeki bu tutkunun nesillerce devam ettigini göstermek için sizlerle paylaÅŸmak isterim. Klasik piyanonun oldugu bir evde büyüdüm. Babam Stavros, ben çocukken önemli klasikleri çalardı. Fakat zaman farklıydı ve ben Michael Jackson, Madonna gibi 80ler ve 90lar'ın popüler yıldız isimleriyle büyüyordum. 90lar'ın sonuna dogru Rock müzik dinlemeye baslamıs ve bu ilgi zamanla Metal müzige evrilmiÅŸti. Gitara olan ilgimden dolayı, liseden sonra ailem bana siyah, solak bir Washburn elektro gitar almış ve Taksim'de Ramiz Ekinci'nin müzik kursuna kayıt olmustum. Bu yıllar (2001-2008), birçok üniversite ögrencisinin kendi rock gruplarının oldugu yıllardı ve ünlü Istiklal Caddesi ve Kadıköy stüdyolar ve gitarlarıyla, bagetleriyle gezen gençlerle doluydu. Ben de bu yıllarda 'The Cash' ve 'Fuji' isimli iki grupta gitarist olarak çalısmıstım. Fuji ile birlikte birçok bar programı ve festivalde sahne almıstık. AÅŸagıda sizlerle, Fuji'ye ait küçük bir konser brosürü ve konserlerden bir iki fotograf paylasmak isterim. Bu dönemki anılarımı tıpkı benim kendi büyüklerime yaptıgım gibi, belki birgün ailenin gelecek nesli sizlerle paylasır diye umut ediyorum.
Dimitri Vafiadis, Fuji & The Cash - Ä°lan ( Fuji, Siya Siya Bend öncesi )
Ailemizdeki bu müzik tutkusunun, sonraki kusaklara da aktarılması ve güzel anılar, çalısmalar ortaya çıkarması dilegiyle...
​
Yazan: 2mi3, Nisan 2020
​
* Coskun Sabah'ın anılarının anlatıldıgı kitapta Mıgirdic 'Mösyö Mıgırdic' olarak gecmektedir. (Düz. 2022)
** Bu yazımızın videosunu Youtube üzerinden izleyebilirsiniz.
​
Ilgili Baglantılar & Kitaplar:
​
1-) 1970ler Getronagan Lisesi Ä°kinci ÖÄŸrenci Konseri Çalma Listesi
2-) Arpine Herliyan Kartvizit ve elyazısı
3-) Arpine Herliyan Efemera (Taha Toros ArÅŸivi'nden)
4-) Grigoris (Vafiadis) Daravanoglou & George Dalaras Konser
5-) Biletler, BroÅŸürler ve Ä°mzalı Nesneler
6-) Coskun Sabah Anılar, Didem Abidin - Selahaddin Abidin, Mona Kitap, 2021
​