1920'lerden aile büyüklerinizi hiç hareket halinde görebildiniz mi? Eger bir kameraları olduysa, bir video çektilerse, cevabınız belki evet olabilir. 2mi3museum aile arsivi içerisinde yüzlerce fotograf mevcut, fakat videolar yok denecek kadar az. Arşivimizdeki en eski videolar, 1980'li yıllarda çekilmis ve ailenin yaşlılarını bu videolarda, o dönem yaşamadıkları için göremiyoruz. Fakat artık bir sansımız var...
2021 yılında, online soybilim platformu MyHeritage, Deep Nostalgia adında çok ses getiren bir uygulama yayınladı. Bu uygulama, kullanıcıların duragan fotograflarda gerçekçi yüz animasyonları oluşturmasına olanak tanıyan yapay zeka destekli bir hizmettir. Kısaca, bu uygulama ile eski fotoğraflarınızı hareketlendirebilir -hepsini degil, uygulama için uygun olanları- ve hiç tanışmadığınız aile büyüklerinizden bir tebessüm görüp gözlerinizin içine derin bir bakış duyumsayabilirsiniz. Duygusal, sihirli ve bir o kadar da ürpertici duyuluyor...
Deep Nostalgia'yı ilk denediğimizde, bize çoğu korku filminde yer alan klasik bir sahneyi anımsattı: Hareketli portreleri... Sadece korku filmlerinde değil, bunu çok ünlü Harry Potter serisinde de görmüşsünüzdür. Yazımızın geri kalanında, sizlerle geçmişten 100 yıllık tebessümleriyle 2mi3museum'un hareketli portrelerini paylaşacağız. Gelin Liborio Sanzoni ile başlayalım ve diğer aile üyeleriyle devam edelim.
Liborio Sanzoni, 1910'lar:
Liborio Sanzoni, 1881 yılında Edirne, Karaağaç’ta doğmuştu. Babası 1870’lerde Palermo’dan Karaağaç’a göç eden Giovanni Marco Sanzoni ve annesi Anna Catharina Zundo idi. Bütün hayatı Edirne’de geçmişti. Burada Karaağaç Tren İstasyonu’nda çalışmış, Aspasia Stamatyadis ile evlenmiş ve emekliliğinde ise bir bakkal açıp ömrünün sonuna kadar çalışmıştı. 1910’dan size gelen Liborio’nun bu tebessümü, onun düğün fotoğrafından Deep Nostalgia desteği ile elde edilmiştir. Liborio Sanzoni hakkında daha fazla bilgiye Sanzoni: Palermo’dan Karaağaç’a ve Elyazıları: İçerikleri ve Tercümeleri yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Kiryaki Akasi, 1920'ler:
Kiryaki Akasi 1880’li yıllarda Sakız Adası’nda doğmuştur. Annesinin adı Loxandra idi fakat maalesef babasının adını bilmemekteyiz. Kiryaki ailesiyle Istanbul’a 1880’li yıllarda göç etmişti. Belki de bu göç o yıllarda Sakız Adası’nda gerçekleşen depremin ardından gerçekleşmiştir. Istanbul’da, Kiryaki Akasi, Bahçeköy’de yaşamış ve burada Nicholas Çakıroğlu ile evlenmiştir. Sofia isminde bir kızları olmuştu. Kiryaki, ömrünün sonuna kadar Sarıyer, Bahçeköy’de yaşamış ve 1950’li yıllarda burada vefat etmiştir. Kendisinin bu hareketli fotoğrafı, 1920’lerde çekilmiş bir aile fotoğrafından üretilmiştir.
Sofia Çakıroğlu, 1920'ler:
Sofia Çakıroğlu 1922 yılında Bahçeköy, Sarıyer’de doğmuştu. Hemen yukarıda da belirttiğimiz gibi, annesi Kiryaki Akasi ve babası Nicholas Çakıroğlu idi. Sofia Çakıroğlu ailemizde, birçok çocuğun yetişmesinde yardımcı olduğu ve bir kısmını da vaftiz ettiği için önemli bir yere sahiptir. Sofia, Büyükdere’de İtalyan Okulu’na gitmişti. Bu hareketlendirdiğimiz fotoğraf onun okul günlerinde önlüğüyle çektirmiş olduğu bir fotoğraftan oluşturulmuştur. Sofia Sarıyer’de büyümüş ve burada evlenmiştir. 2012 yılında ise Istanbul’da vefat etmiştir. Kendisi hakkında daha fazla bilgiye Sofia Çakıroğlu: Asla Unutma başlıklı yazımızıdan ulaşabilirsiniz.
Loxandra Akasi, 1920'ler:
Loxandra Akasi arşivimizde fotoğrafı bulunan ve bilinen en eski aile büyüklerinden biridir. Kendisi 1850'li yıllarda Sakız Adası'nda dünyaya gelmiştir. Eşinin ismini bilmesek de, çocuklarının ismi kayıtlarımızda mevcut: Kiryaki, Fotini, Theodoros, Gianni, Yorgo ve Anasto. Sakız Adası'ndan İstanbul'a göçün ardından Kiryaki Akasi ile birlikte yaşamışlardır. Kızı Fotini Akasi'nin Salamina'ya gitmek zorunda kalmasının ardından Loxandra, torunu Theodora Akasi'yi büyütmüştür. Kuzenler, Theodora ve Sofia, Loxandra ve Kiryaki himayesinde birer kardeş gibi büyümüşlerdir. Loxandra'nın bu hareketli portresi, onun 1920'lerde çekilmiş arşivimizdeki tek fotoğrafından oluşturulmuştur.
Fotini Akasi, 1940'lar:
Fotini Akasi 1880'lı yıllarda Sakız Adası'nda, yukarıda fotoğrafını ve hikayesini paylaştığımız Loxandra'nın kızlarından biri olarak dünyaya gelmişti. Kendisi, Theodora Akasi'nin annesi, Koskeri kardeşlerin büyükannesi ve Koulurgioti kardeşlerin büyük büyükannesidir. Fotini Akasi, ailesiyle birlikte Istanbul'da yaşarken -sebebi bilinmiyor- burayı terk etmek zorunda kalmış ve Salamina'ya yerleşmişti. Fotini giderken annesi Loxandra ona, kızı Theodora'yı daha iyi şartlarda yetiştirmek için İstanbul'da kendisine bırakmasını söylemiş ve gerçekten de öyle yapmışlar. Ayrıca bildiğimiz üzere, Fotini Akasi, Salamina'da yaşadığı dönemde İkinci Dünya Savaşı, Nazi İşgali'ni de yaşamıştır. Bu fotoğraf arşivimizde Fotini'ye ait tek fotoğraftır ve şanslıyız ki Deep Nostalgia ile harekete geçirebildik.
Stamatia Koskeri, 1920'ler:
Stamatia Koskeri 1890'lı yıllarda Istanbul'da doğmuştu. Kendisi hakkında maalesef çok az bilgiye sahibiz, ama neyseki bir fotoğrafı aile arşivimizde mevcut. Kendisi, Koulurgioti kardeşlerin dedesi olan Nicholas Koskeri'nin annesidir. Stamatia hakkında tek bildiğimiz; ilk başta Nicholas'ın da biyolojik babası olan Rum bir adamla evli olduğu, fakat bu adamın bir yerlere gitmek zorunda kalıp yıllar sonra ailesine ulaşıp onları çağırdığında, Stamatia'nın Italyan Vincenzo Koskeri ile evli olmasından ötürü gidememesidir.
Nicholas Koskeri, 1920'ler:
Nicholas Koskeri 1922 yılında Rumeli Feneri, Istanbul'da doğmuştu. Yukarıda da bahsettiğimiz üzere, kendisi Stamatia Koskeri'nin oğludur.Nicholas'ın da hikayesi eksiktir, kendisine ait sadece birkaç fotoğraf var arşivimizde. Nicholas'ın orjinal soyadı Triandafilidis'dir, fakat kendisi biyolojik babasını hiç görmemiştir. Niko, Sarıyer'de üvey babası Vincenzo tarafından yetiştirilmiş, bir marangoz ve bir balıkçıydı. Yıllar sonra Theodora Akasi ile evlenecek ve üç çocukları olacaktı: Maria-Antoinette, Alexandra ve Lambrini.
Hurmuzios Vafiadis, 1930'lar:
Hurmuzios Vafiadis 1896 yılında Istanbul, Aksaray'da, Rum bir ailenin dokuz çocuğundan biri olarak dünyaya gelmişti. Babası Stavros Vafiadis Sakız Adası'ndan, annesi Efrosinni ise Bursa, Trilye'dendi. Babasından marangozluğu öğrenen Hurmuzios, onunla birlikte Küçük Yeni Han'da küçük bir atölyede çalışmaya başlamıştı. Hurmuzios, çalışkanlığıyla zamanla alanında başarıya ulaşmış, küçük bir atölyeden başlayıp hanın tamamını satın almış ve İstanbul'un tanınan insanlarından biri olmuştu. Ermeni asıllı Ashen ile evlenmiş ve Aleko isminde bir oğlu olmuştu. Hurmuzios 19 Ocak 1960 yılında Istanbul'da vefat etmişti. Kendisi hakkında daha fazla bilgiye, Vafiadis: Bir Atölyenin İzinde, Vafiadis: Goriller & Ortaköy, Vafiadis: Bir Zamanlar Askerdik başlıklı yazılarımızdan ulaşabilirsiniz.
Efrosinni Vafiadis, 1920'ler:
Efrosinni Vafiadis 1876 yılında Trilye, Bursa'da doğmuştu. Babasının adı Aristokli ve annesinin adı ise Mariorice idi. Soyadını Vafiadis olarak belirttik fakat bu Stavros Vafiadis ile evlendikten sonra aldığı soyadıdır, evlenmeden önceki soyadını hala arıyoruz. Efrosinni aile içerisinde 'Froso' olarak bilinir. Stavros ile evliliğinde dokuz çocukları olmuştur. Hurmuzios, Yorgos, Minas, Koco, Alexandra, Apostol ve çok küçük yaşlarda ölen üç çocuk daha. Froso'nun bu hareketli fotoğrafı, arşivimizdeki tek fotoğrafından oluşturulmuştur. Bu fotoğraf biraz çizim gibi olduğu için, animasyon hali de diğerlerinden farklıdır. Efrosinni Vafiadis 1953 yılında Istanbul'da vefat etmiştir.
Golfo Koulurgioti, 1970'ler:
Golfo Koulurgioti 1900'lü yıllarda Istanbul'da doğmuştur. Maalesef ailesinin isimlerini bilmiyoruz fakat Stephanos Koulurgioti ile evlenip beş çocukları olduğunu biliyoruz: Nicholas, Zaharo, Strato, Dimitri and Anna. Ailede anlatılan hikayelere ve daha birçok kişiden duyduğumuza göre Golfo uzun saçlarıyla köyün en güzel kızıymış. Ve kocası Stephanos, koca yürekli, yardımsever bir insanmış ki zaten Imbros'ta ona 'Elmas gibi kıymetli' anlamına gelen 'Diamandara' lakabı verilmiş. Bu lakap o kadar iyi bilinirmiş ki, birçok insan bu ailenin üyelerine 'Diamandara'nın oğlu', 'Diamandara'nın eşi'...diye hitap edermiş.
Deep Nostalgia sayesinde artık atalarımızı hareket halinde görme şansımız var. Gülümsemelerini görmek ve doğrudan gözlerimize bakışları gerçekten garip bir duygu. Uygulamanın isminden de anlaşılacağı gibi gerçekten bize derin bir nostalji yaşatıyor. Bu yazımızda sizlerle 2mi3museum'un hareketli portrelerini, kısa öyküleriyle birlikte paylaştık. Daha fazla hareketli portre oluşturdukça bu bölümde sizlerle paylaşacağız.
Yazan: 2mi3, Nisan 2021
Kaynakça: