Aile fotograf arsivimizde yaptıgımız incelemelerde, 1960'lar ve 1980'ler arasında Istanbul gece hayatında ve özellikle dansözlerle çekilmiş birçok fotografa rastladık. Bütün bu fotograflar bir dönemin eglence kültürünün bugüne ulaşmış tanıklarıydılar. Daha detaylı arastırdıkça bu fotografların çekildigi yerleri de ögrendik: Canlı Balık Restaurant, Azderoglu, Lido...vb. Bu yazımızda sizlerle 1960'lardan 1980'lere İstanbul'un gece hayatını, restoranlarını, gece kulüplerini ve tavernalarını aile arşivimizden fotograflar ve anılar dogrultusunda paylaşacagız.
Insan hayatında eglence ve kutlamalar önemli bir yere sahiptir. Herkes yemeyi, içmeyi ve eglenmeyi sever. Ailemizde dogum günleri, isim günleri, yıldönümleri, aile ziyaretleri, dini bayramlar ve bu gibi günler her zaman bir eglenceyle kutlama sebebi olmuştur. Sürekli degil ama bu kutlamaların bir kısmı güzel restoranlar, tavernalar ve gece kulüplerinde gerçekleşmekteydi. Arşivimizdeki fotografları inceledikçe, Sarıyer Canlı Balık Restaurant'ta çekilmiş birçok fotoğraf ile karsılastık. Canlı Balık Restaurant bir dönem Istanbul'un en ünlü mekanlarından biriydi. Koulurgioti ailesinin burada çok fotograf çekmesinin sebebi bu restorana yakın oturmaları ve Dimitrios Koulurgioti'nin burada çalışmasıdır diyebiliriz. Arşivimizde çok sayıda fotografı bulunan ikinci mekan, Azderoglu Restaurant. Bu restoran Bogaz'da çok meşhurdu ve sanki Stavros Vafiadis'in en gözde mekanlarından biriydi. Ardından Lido Restaurant, Yeniçeri Restaurant ve Kervansaray Nightclub'dan çok sayıda fotograf arsivimizden çıkmıştır. Gelin kronolojik olarak bu mekanları anlatmaya, fotograflarımız ve efemeralar üzerinden baslayalım.
Canlı Balık Restaurant / Sarıyer - Istanbul; 1960'lar
Canlı Balık Restaurant, Sarıyer'de Istanbul Boğazı'nın hemen yanında bulunan dönemin en popüler balık restoranlarından biriydi. Aile büyüklerimizden ögrendigimize göre, Canlı Balık Restaurant'ın ilk sahibi Ermeni bir adamdı ( bazı hikayelere göre Italyan ); fakat daha sonra Sarıyer'de iyi tanınan Urcan'a satılmıştı. Restoranın ismi çok bilindik oldugu için, yeni sahibi ismi degiştirmemiş sadece başına kendi ismini koyarak 'Urcan Canlı Balık Restaurant' olarak işi devam ettirmişti. Burası o kadar ünlü bir mekandı ki, Resad Ekrem Kocu'nun ünlü Istanbul Ansiklopedisi'nde (1963) bile karşımıza çıkmıştır. Gelin bu kitapta Canlı Balık Restaurant hakkında ne yazılmış okuyalım.
CANLIBALIK LOKANTASI - Sarıyer vapur iskelesinin hemen yanında; burası 1934 tarihine kadar Şirketi Hayriye tarafından kır kahvesi olarak işletilmekteydi. Sonraları muhtelif şahıslar tarafından zamanın yenilikleri ilavesiyle içkili lokanta olarak İkinci Cihan Savaşına kadar idare edildi. 1947 senesinden bu yana müzikli, içkili lokanta olarak bir ortaklık tarafından idare edilmektedir. Denize doğru uzanan terasıyla beraber 900 metrekareyi kaplayan müessese, bir bahçe
tarzında düzenlenmiştir. Boğazın en güzel yerlerinden olan mevkii itibariyle lokanta, bilhassa mehtaplı gecelerde çok kalabalık olur.
Her akşam ve Pazar günleri öğle yemeklerinde müzik vardır; gazinoda çalışan orkestralar mevsimden mevsime değiştirilir. Kış mevsiminde öğle; yaz ,aylarında ise akşam yemeklerinde umumiyetle turistlere rastlanır. Ticari toplantıların, hususi ziyafetlerin ve kokteyllerin de verildiği, yerli ve yabancı şahsiyetlerin uğrağı olduğu Canlıbalık Lokantası, Turistik sınıfa dahil bir müessesedir. 25 - 30 personelin daimi çalıştıkları bu lokanta bizzat müessisleri tarafından idare edilmekte olup, ayrıca bir de Amerikan bar'ı ihtiva etmektedir. (Aralık 1962).
1960'lar Dimitrios Canlı Balık önünde, Sarıyer
Canlı Balık Restaurant'ın ailemiz hatıraları içerisinde, özellikle Koulurgioti Ailesi anılarında çok önemli bir yeri vardır. Bunun nedeni, Dimitrios Koulurgioti'nin 1960 ve 1970'li yıllarda burada çalışmasıdır. Yukarıdaki fotoğrafta Dimitrios Koulurgioti'yi takım elbisesi içerisinde Canlı Balık Restaurant önünde poz verirken görmektesiniz. Dimitrios 1940'lı yıllarda henüz çocuk yaşta Imroz'dan Istanbul'a göç etmiştir. Burada birçok restaurantta çalışmış ve 1960'lı yıllarda ise Canlı Balık Restaurant'ta işe başlamıştır.
1960-70'ler Dimitrios Koulurgioti Canlı Balık Günleri
Doğal olarak, Dimitrios Koulurgioti burada gece gündüz çalıştığı için birçok anı biriktirmiştir. Bu restaurantta bir çok ünlü sima ile karşılaşmıştır. Marlon Brando, Burt Lancaster, James Baldwin... Burt Lancaster ile tanıştığını kendisinden dinlediğimiz için bilmekteyiz. Belki Dimitrios, Zeki Müren'i de onun buraya sık ziyaretleri sırasında dinleme şansına erişmiştir.Aşağıda sizlerle arşivimizden Dimitrios da dahil olmak üzere, Urcan Canlı Balık Restaurant ekibinin bir fotoğrafını paylaşıyoruz.
1970'ler Canlı Balık Restaurant Ekibi - Dimitrios soldan ayakta 4.
Koulurgioti ailesi özel günlerini burada kutlardı. 1960'ların sonu ve 1970'lerin başından, Atina'ya göç etmelerinden önce, burada çekilmiş birçok fotoğrafın olması bize bunu göstermektedir. Canlı Balık Restaurant hakkında söyleyeceklerimizi noktalamadan, sizlerle aşağıda Theodora Koulurgioti'nin burada dansöz ile poz verirken çekilmiş bir fotoğrafını paylaşıyoruz. Bu fotoğraf bize ayrıca burada bir eğlence programının da olduğunu doğrulamaktadır.
1960'lar Theodora Canlı Balık Restaurant'ta, dansöz ile poz
Lido Hotel Restaurant / Ortaköy - Istanbul; 1960'lar
Yazımıza arşivimizden çıkan, özel bir geceden kuzenlerle birlikte çekilmiş birçok fotografa ev sahipligi yapmış Lido Hotel Restaurant ile devam ediyoruz. Lido Hotel Restaurant, 1942 yılında Ortaköy, Istanbul'da açılmıştır. Kayıtlara göre, otelin yüzme havuzu Istanbul'un ilk moden yüzme havuzudur. Havuz etrafıdaki mozaikler, Bedri Rahmi Eyüpoglu'nun sanatıdır. Gene Bedri Rahmi Eyüpoglu ilk büyük duvar resmini 1943 yılında Lido Hotel'in duvarına yapmıştır.
1960'lar Lido Hotel Restaurant
Lido 1960'lı yıllarda oldukça popüler bir yer olup, aile üyelerimizden Leonidas Vafiadis'in de favori mekanlarından biriydi. Arşivimizden çıkan fotoğraflar, Aleko Vafiadis ve kuzeni Leonidas Vafiadis'in aileleriyle birlikte kutladığı özel bir gecede çekilmiştir. Aşağıdaki fotoğrafta burada çekilmiş fotoğraflardan birini sizlerle paylaşıyoruz.
1960'lar Vafiadis Ailesi Lido Hotel Restaurant'ta
2000'li yıllarda Lido Hotel Restaurant'a çok yakın bir konumda açılmış bir gece kulübü oldukça popüler olmuştu. Bu mekan Laila idi. Bu gece kulübü trendi ile birlikte 2001 yılında Lido Hotel, Havana'ya dönüşmüş ve ardından da ünlü gece kulübü Reina'ya. Maalesef bugün Reina'yı, 2017 yılbaşı gecesi yaşanan korkunç terör saldırısı ile hatırlıyoruz.
Azderoglu Restaurant / Arnavutkoy, Istanbul; 1980'ler
1970ler'in Arnavutköy'ünden bir başka ünlü taverna ile devam ediyoruz. Azderoglu Restaurant, Boğaz'da en popüler tavernalardan biri olup, bu ününü biraz da şarkıcı Alex'e borçluydu. Maalesef burası hakkında kitaplarda ve internet üzerinde çok az bilgiye ulaşabildik, fakat sosyal medya üzerinde tanıştığımız ve burayı bilen insanlardan bazı bilgileri öğrendik. Ayrıca buranın ismine 2018 yılında basılmış olan Rakı Ansiklopedisi isimli kitapta, Arnavutköy başlığı altında rastladık. Gelin kitaptan bu bölümü okuyalım ve 1950-1970'ler Arnavutköy'ü hakkında fikir sahibi olalım.
Arnavutköy, Panayır zamanlarında açık hava meyhanesine dönen, vakti zamanında Beyoğlu kadar meyhanesi olduğu iddia edilen Boğaziçi semti. Arnavutköy, birçok ehlikeyif edebiyatçıyı da buyur etti. Ne de olsa –adının aksine– daha çok orta halli Rumların yerleştiği bir köydü. 20. yüzyıldan yadigâr bazı mekânlar: Bir kapısı tramvay caddesine, öbür kapısı deniz kıyısına açılan, yerleri taş mozaikten, yüksek tavanlı, bol ışıklı Arnavutköy'ün namlı gazinosu Vapur İskelesi, Sait Faik ve Edip Cansever'in Arnavutköy duraklarından Karamiço Meyhanesi, Kaptan, Rema Lokantası, Neşe Meyhanesi...
Eski Arnavutköy; Akıntı Burnu köşesinde Todori'nin meyhanesi ve Karlo'nun lokantası
1957'deki kıyı düzenlemesi sonucu yıkılan Akıntı Burnu meyhanelerinden bazılarını da hatırlatmakta fayda var: Udi Marko'nun Gazinosu, Todori Pandi ve oğullarının gazinosu, Çınarlı Bahçe Gazinosu...
Salâh Birsel, 1970'lerde "meyhaneden ve içkili lokantadan geçilmez" dediği semtte saydığı Alex, Azderoğlu Balık Lokantası, Huzur, Kuyu, Altın Balık, Taverna Restaurant, Boğaziçi Lokantası, Restaurant Mimi, vs. gibi mekânlardan bugüne değin varlığını sürdüren sadece –eski bir yalıda 1957'den beri ikamet eden– Kuyu Balık'tır
Azderoglu Restaurant ailemizin en sevdiği restaurantlardan biriydi. Arşivimizdeki fotoğraflar doğrultusunda, rahatlıkla söyleyebiliriz ki Stavros Vafiadis burayı çok severdi. Aşağıdaki fotoğrafta, Stavros'u arkadaşıyla birlikte, dansöz masada dans ederken, Azderoglu Restaurant'ta görmektesiniz.
1980s Stavros arkadasiyla Azderoglu'nda
Azderoglu Restaurant, ailemizin hikayesinde de önemli bir yere sahiptir. Stavros Vafiadis ve Theodora Koulurgioti'nin düğünü burada yapılmıştır. Aşağıdaki fotoğrafta, Stavros'u damatlığı içerisinde, Azderoglu'nun ünlü şarkıcısı Alex ile poz verirken görmektesiniz.
1980'ler Stavros ,Alex ile, Azderoglu
Yeniceri Restaurant / Yenikoy, Istanbul; 1980'ler
Aile arşivimizden hareketle sizlerle bir başka restoranı, Yeniköy'deki Yeniçeri Restaurant'ı paylaşıyoruz. Azderoglu'nda olduğu gibi maalesef burası hakkında da çok az bilgiye ulaşabildik. Bazı kaynaklara göre, Yeniçeri Restaurant 1968 yılında, ünlü sinema sanatçısı Orhan Günşiray tarafından açılmıştır (kimileri onun mekanın ortağı olduğunu söylemektedir). 1970'li yıllarda oldukça popüler olan mekan, Ayhan Işık, Sadri Alışık ve Çolpan İlhan gibi ünlü isimleri de ağırlamıştır.
Orhan Gunsiray
Orhan Günşıray'dan bahsettiğimize göre kendisi hakkında kısa bir bilgi paylaşalım. Orhan Günşıray, 1928 yılında Istanbul'da dogmuştur. 1957'den 2006'ya neredeyse 100 filmde oynamıştır. Ilk sinemaskop siyah beyaz Türk filmi, Sırat Köprüsü'nün yapımcısı ve başrol oyuncusudur. 2008 yılında Istanbul'da vefat etmiştir.
Arşivimizde bu restauranttan, aynı gecede çekilmiş üç adet fotograf mevcuttur. Görünen o ki, bu fotograflar Stavros ve Theodora'nın bir kutlama yaptıgı gecede çekilmiştir.
1980'ler Stavros ve Theodora, Yeniceri Restaurant'ta, dansöz ile poz
Kervansaray Restaurant & Gece Kulübü / Harbiye, Istanbul; 1980'ler
Yazımızı bitirirken sizlerle Kervansaray Gece Kulübü'nü paylaşıyoruz. Bu gece kulübü 1960'larda faaliyete geçmiş olup, günümüzde hala devam etmektedir. Istanbul'un en eski ve özel şovlu gece kulüplerinden biridir.
Fotograf arşivimizde bu mekana ait 1980'lerde çekilmiş iki adet fotograf bulunmaktadır. Vafiadis ailesinin misafirleriyle bir gecesinden çekilmiştir bu fotograflar. Aşagıdaki fotografta Aleko Vafiadis'i ailesi ile birlikte, dansöz ile poz verirken görmektesiniz. Fotograftaki kalabalık ise mekanın 1980'lerde ne kadar popüler oldugunun da adeta bir kanıtı niteligindedir.
1980'ler Aleko Vafiadis ailesiyle Kervansaray'da, dansöz ile poz
Bu yazımızda sizlerle, arşivimizden çıkan fotograflar dogrultusunda Istanbul'un 1960'lardan 1980'lere ünlü birkaç mekanını paylaştık. Farklı mekanlardan yeni fotograflara ulaştıgımız takdirde, bu yazımızı güncelleyecegiz. Konu ile ilgili fotografları ayrıca 'Gece Hayatı & Dansözler, 1960 -1980'ler' başlıklı galerimizden de görüntüleyebilirsiniz.
Yazan: 2mi3, Mart 2021
Kaynakça:
1-Reşad Ekrem Koçu, Istanbul Ansiklopedisi, 1944-1973
2-Rakı Ansiklopedisi, 2018
3- http://mimdap.org/2017/02/cifte-saraylar-mevkiinde-lidodan-reinaya-arif-atylgan/
4- https://tr.wikipedia.org/wiki/Orhan_G%C3%BCn%C5%9Firay
5- https://www.evrensel.net/yazi/77980/orhan-gunsiray-yesilcamin-capkin-jonu