‘Aile Yadigarları’nın hikayesine, 'yeni' eski esyalarla devam ediyoruz. Bu konu hakkındaki ilk yazımızda, ‘Liborio’nun Fesi’, ‘Ashen’in Dantel Kitabı’, ‘Sofia’nın Vaftiz Haçı’, ‘Kalem seti’, ‘Ashen’in Brosu’ ve ‘Çini Tabak’’tan bahsetmistik. Bu yazıda ise ‘Aile Yadigarları: Galeri’sinden diger özel esyaların hikayelerini paylasacagız: Nice'ten hediyelikler, Konser Programı ve Iskambil kagıtları.
Nice’ten Hediyelikler: Bilezik ve Biblolar
6-7 Eylül Olayları öncesinde ve 1942 Varlık Vergisi sonrasında, Vafiadis Ailesi Avrupa’ya, gezmek, tatil yapmak ve Fransa ve Yunanistan’daki akrabalarını ziyaret etmek için bir gezi düzenlemisti. Bu gezinin hikayesini ‘Vafiadis: Avrupa Seyahati, 1950ler’ baslıklı yazıdan da okuyabilirsiniz. Bu gezi sırasında, bugün hala sakladıgımız hediyelik esyalar almıslardı. Farklı bir ülkeden, orada geçen güzel zamanları anımsatması için hediyelik esyalar almak çok dogal bir duygu olsa gerek. Bugün insanlar hala gezdikleri yerlerden, manyetler, biblolar ve kartpostallar almakta ve bu durum, bu dogal duygunun yıllardır degismedigini göstermektedir.
Burada, 1950’li yıllarda Nice gezisinden Ashen’in kendisine aldıgı bilezigi görmektesiniz Fotografta gördügünüz gibi bu bilezigin üzerinde, Notre-Dame, Bastille, Eiffel…gibi Fransa’nın önemli kent simgeleri bulunmaktadır. Farklı kaynaklardan ögrendigimize göre bu tip bileziklerin üretimi 1940’lı yıllara uzanmaktadır. Ashen tarafından uzun süre kullanıldıktan sonra bu bilezik, Stavros Vafiadis tarafından nisanlısı Theodora Koulurgioti’ye hediye edilmistir. Böylelikle müzemizde aile yadigarları arasında yerini almıstır.
Bu fotografta, 1940’lı yıllarda Nice’ten gelen bir baska hediyelik esyayı görmektesiniz. Bu biblolar Sofia Çakıroglu’na aittir ve yüksek ihtimalle Fransa’da yasayan teyzesi Anasto tarafından gönderilmistir. Üzerinde çiçek desenleriyle, ‘Violettes De Nice’ yazılı iki küçük vazo seklinde biblo… Görünen o ki, menekseler Nice’te bir öneme sahip, bugün hala buradaki birçok hediyelik esyanın üzerinde bu menekse desenlerini görmek mümkün. Arastırmalarımıza göre ögrendik ki, uzun yıllar boyunca menekseler 'Tourrettes sur Loup' bahçelerini süslemis ve bu küçük köy Fransa’nın özellikle parfum alanında en önemli menekse üreticisi olmus. Peki bu durumda neden Nice ön plana çıkmıs? Belki de menekseler bir dönem bütün bölgeye yayılmıs ve sehirlerin birbirine yakın olmasıyla Nice de bu özellikten nasibini almıs.
Bu biblolar, Sofia’nın evinde yaklasık 30 yıl boyunca sergilenmis ve ardından Theodora Koulurgioti’nin evine gelip günümüzde kadar korunmustur.
Müzik: Konser Programı & Arpine Herliyan
Müzik ailemiz için bir tutku olup, müzik sevgisi aile büyüklerinden sonraki nesillere de aktarılmıstır. Ashen’in kardesi Mıgırdiç iyi bir kemancı ve müzik ögretmeniydi; geçmiste birçok kisiye müzik dersleri vermisti. Stavros Vafiadis bir piyanistti ve iki önemli Ermeni müzisyen tarafından egitilmisti: Noemi Merdinyan & Arpine Herliyan.
Stavros’un ilk müzik ögretmeni Noemi Merdinyan’dı. Fakat Noemi'nin trajik ölümünün ardından, Arpine Herliyan ile egitimine devam etmisti.
Bizleri 1970’li yıllara, Stavros Vafiadis’in Scarlatti, Mozart ve Chopin klasiklerini çaldıgı bir konsere götüren bir baska aile yadigarı ile devam edelim. Arpine Herliyan’ın ögrencisi olarak Stavros, Getronagan Lisesi Mezunları Dernegi’nin düzenledigi konserde çalma sansına ulasmıstı. Bu brosürde Stavros’u üçüncü sırada Ruli Davranoglu ismiyle görmektesiniz. Bu isim sizi sasırtmıs olabilir. ‘Ruli’, Stavros isminin bir kısaltması olup ‘Davranoglu’ ailenin 1934 yılında Soyadı Kanunu ile, Vafiadis'i degistirmek zorunda kalıp aldıgı soyadıdır. Vafiadis önce Davranoglu olmus ardından Daravanoglu’na dönüsmüstür, fakat aile büyükleri uzun yıllar boyunca Vafiadis ve Daravanoglu soyadlarını beraber kullanmıstır.
Arpine Herliyan’ın adı geçtigine göre, kendisi hakkında bilgi verelim. Arpine Herliyan bir sanatçı, piyanist ve sairdir. 1913 yılında dogmus ve hayatının neredeyse tümünü sanat ve edebiyata adamıstır. Piyanist Prof. Stepan Papelyan tarafından egitilmis ve ardından kendisi birçok müzisyen yetistirmistir. 1989 yılında vefat etmistir.
Asagıda kendisine ait ve arkasında bir not yazılı bir kartvizit görmektesiniz. Bu kart aslında aile yadigarları arasında degildir, bir mezatta bulunmus fakat Arpine’nin hatırasından dolayı arsivimize girmistir.
Kartın arkasındaki not 12.04.1952 yılında Ermenice olarak, Arpine Herliyan tarafından yazılmıs ve imzalanmıstır. Paskalya Bayramı’nı kutlayan ve babasına hediye olarak para gönderen birine cevap ve tesekkür olarak yazılmıstır.
Özetle ‘ Mutlu Paskalyalar, ve babam için göndermiş oldugunuz hediyeye tesekkürler ‘ yazmaktadır...
Ashen'in iskambil kagıtları:
Aile yadigarları içerisinde öyle esyalar vardır ki, aslında maddi degerleri yoktur fakat tanık oldukları anlar onları birçok seyden daha degerli kılar. Ashen'in iskambil kagıtları buna en güzel örneklerden biridir... Bu iskambil kagıtları, normal kagıtlardan daha küçük, belki de yarısı ebatındadır. Televizyon ve internetin olmadıgı dönemlerde insanlar bu kagıtlarla birçok oyunlar oynamıs, kendi oyunlarını yaratmıs ve zaman geçirmislerdir. Bildigimiz üzere Ashen bu iskambil kagıtlarıyla, tek basınayken solitaire benzeri bir oyun ve gene 1960'larda torunu Stavros’la beraber daha farklı bir oyun oynarmıs.
Bu kagıtların tarihini 1930 olarak belirledik ama belki de daha öncesine aittir. Kartların yün çantası gene Ashen tarafından örülmüstür.
Maalesef bu kart setinin içinden, Joker Kart Koleksiyonu'muza eklenebilecek bir Joker kartı çıkmamıstır, fakat bu deste dizaynıyla essizdir.
2mi3museum aile yadigarları galerisi gün geçtikçe farklı objelerle genislemektedir. Bizler farklı aile yadigarlarını ararken, aile üyeleri ellerindeki objeleri bizlerle paylasıyor, bazen de onları dolapların, tavan arasının derinliklerinden tekrar günısıgına kavusturuyoruz. 'Aile Yadigalarını Korumak' yazı dizisinin ilerleyen bölümlerinde, arsivimizdeki diger yadigarların hikayelerini sizlerle paylasacagız.
İlk 'Aile Yadigarlarını Korumak' yazısı için, lütfen buraya tıklayınız.
Yazan : 2mi3, Ocak 2020